Rytro – Cyrla – Hala Pisana (1043 m n.p.m.) – Hala Łabowska

W zeszłym roku dotarłyśmy do Rytra, a więc teraz z niego wyruszamy. Na początek znęciły nas „lody gatkowe” w miejscowej cukierni.

Ale po pożarciu lodów- mobilizacja i naprzód marsz. Wspinamy się biegnącą przez wieś na zbocza Zamczyska (731 m n.p.m.). Nasz czerwony szlak omija ruiny, które chcemy obejrzeć, więc rozstajach na chwilę go porzucamy, by podążyć do ryterskiego zamku za drogowskazami. Droga zajmuje tylko kilka minut. Z zamku można podziwiać panoramę okolicy i wijący się w dole Poprad. Ruiny są nader malownicze i jak zawsze inspirujące – tym razem wymyślamy legendę pod tajemniczym tytułem „Goryczka przeznaczenia”.

Rytro - widok z góry

Ryterskie ruiny

Po obejrzeniu zamku wracamy na szlak czerwony, który prowadzi najpierw dość ostro pod górę i dalej już łagodniej do barwnego schroniska prywatnego na Cyrli. 

Druga w stronę Cyrl, w dole błyska Poprad

Schronisko na Cyrli

Liczne pożyteczne drogowskazy przed schroniskiem na Cyrli

Następnie wspinamy się przez las na Zadnie Góry i, jak to często nam się trafia w czasie wędrówki, dopada nas obsesja naleśnikowa. Czy jest jakaś piosenka o naleśnikach? Jakoś nie możemy sobie przypomnieć, ale ten brak zostaje szybko nadrobiony. Zanim dojdziemy długą granią na Halę Pisaną (1043 m n.p.m.), Ola wymyśli cztery zwrotki i refren naleśnikowej pieśni, którą wykonujemy chóralnie:

Bo naleśniki są lepsze od grochówki,

Nic nie osłodzi tak górskiej ci wędrówki…

Rulon, koperta – format nie ma znaczenia,

Bo naleśniki to raj dla podniebienia!

Droga aż do Hali Łabowskiej nie ma drastycznych przewyższeń, zdarzają się ładne widoki.

Schronisko na Hali Łabowskiej jest sympatycznym, niedawno odnowionym budynkiem i mieszka się w nim bardzo przyjemnie.

Schronisko na Hali Łabowskiej

Hala Łabowska - Jaworzyna Krynicka – Krynica

Z Hali Łabowskiej wędrujemy granią, zdobywając po drodze Cisowy Wierch (982 m n.p.m.) i Runek (1079 m n.p.m.). Ten fragment szlaku prowadzi przez lasy, jest raczej łatwy, odludny i pozbawiony specjalnych widoków. Za to bystre oko Ani wyłapuje intrygujące okazy grzybów.

Grzyby, grzybki i grzybska w Beskidzie Sądeckim i Niskim  (niektóre spotkałyśmy później)

Zupełnie inna atmosfera panuje na Jaworzynie Krynickiej (1113 m n.p.m.), dokąd można dojechać kolejką gondolową i gdzie wśród całego kompleksu kolejkowo-schroniskowo-restauracyjnego kłębią się turyści w ilościach większych niż gdziekolwiek indziej na tym odcinku.

Za schroniskiem na Jaworzynie zaczynają się kłopoty: po pierwsze należy starannie śledzić oznaczenia szlaku, bo łatwo je zgubić, zwłaszcza gdy trasa niespodziewanie skręca w chaszcze. Po drugie, dalsza droga w dół, chwilami stroma (biegnie wzdłuż trasy narciarskiej), jest ślisko-błotnista, miejscami mocno rozjeżdżona, a miejscami pozagradzana zwalonymi drzewami, które pokonujemy wszelkimi sposobami, przełażąc nad nimi, pod nimi lub bokiem.

Za Jaworzyną Krynicką - radzimy sobie, jak można.

Po całym dniu ten wymagający koncentracji, ale też sprytu odcinek jest dość męczący. Wreszcie u naszych stóp pojawia się bajkowa cerkiewka w Krynicy. Po pokonaniu stromego stoku wreszcie jesteśmy w mieście, tyle że nasza kwatera – jak się okazuje – znajduje się na jego przeciwległym końcu. Przed nami jeszcze ładny kawałek marszu...

Cerkiew w Krynicy

Krynica – Huzary (864 m n.p.m.)– Mochnaczka – Banica – Ropki

Dom zdrojowy w Krynicy

Nie  może tu zabraknąć Nikifora

 Jest też szansa, by spotkać księcia

Rano rozkoszujemy się urokami uzdrowiska: udajemy się na kawkę w kawiarni w domu zdrojowym i oglądamy wille – niektóre urocze, niektóre – nowoczesne, eklektyczne twory – jakby nieco mniej. Co do słynnej „Patrii” Jana Kiepury, wybudowanej w latach 30., to w momencie powstania była pewnie szczytem nowoczesności i funkcjonalności oraz wzorem szlachetnej prostoty. Teraz wzbudza słabsze wrażenia; w każdym razie nas kiedyś - przy pierwszym obejrzeniu - zawiodła, bo skojarzyła się nam z blokiem. Ale, jak wiadomo, nadmiar ozdób i mieszanie stylów może szkodzić, i to bardzo.

Willa Białej Róży - staroświecki wdzięk typowego stylu uzdrowiskowego

Patria - przedwojenny modernizm w rozkwicie

Hotel Victoria Cechini - balkony a la szwajcarskie uzdrowisko, przeszklony front a la nowoczesny wieżowiec i ogrodzenie a la starożytna sztuka chińska, wykończone zawijasami z kutego żelaza.  Kratownicy pośrodku nie umiem skojarzyć z konkretnym stylem.

Wreszcie opuszczamy miasto (z ulicy Pułaskiego za ul. Zieleniewskiego ścieżką w lewo) i skręcamy w las, pod górę – na zalesione Huzary (864 m n.p.m.), a po ponad godzinie - w dół, ku dolinie rzeczki Mochnaczki. Mamy zamiar przeprawić się przez nią w miejscowości Mochnacza Niżna. Jak wynika ze zdjęcia w naszym przewodniku, kiedyś jako mostek służył tam betonowy słup energetyczny. Ten jednak zawalił się i zamiast niego trochę dalej powstała nowa konstrukcja, też dość ciekawa, zwłaszcza, że jeden brzeg jest znacznie wyższy od drugiego i mostek jest stromy. Schodzić należy ostrożnie.

Mosteczek w Mochnaczce Niżnej - przydaje się pomocna dłoń

Przekraczając dolinę Mochnaczki w zasadzie opuszczamy Beskid Sądecki, a wkraczamy w Niski. Zaglądamy jeszcze do miejscowej cerkwi i zaczynamy wspinać się na Mizarne, a potem Słodywiec (626 m n.p.m.). Widoki na Mochnaczkę są tak bajeczne, że aż się chce iść tyłem, by nie tracić ich z oczu.

Cerkiew w Mochnaczce

Widoki z Mizarnego

Jednak warto patrzeć w różne strony: przed nami po prawej imponująca sylwetka Lackowej  (997 m n.p.m.), której tym razem zdobywać nie będziemy, gdyż GSB ją omija  - a nieco bliżej wieże kościoła w Izbach.

Główny Szlak Beskidzki omija Lackową, ale można ją podziwiać z oddali

Wspiąwszy się na Słodywiec, schodzimy stromo w dolinę. Czeka nas kolejna przeprawa przez rzekę, Białą – tym razem bez mostu, jednak stan wody akurat nie jest wysoki. Zamoczenie nóg w chłodnej wodzie było szalenie kuszące, ale kto nie chciał ryzykować późniejszych obtarć, bez trudu mógł przeskoczyć suchą stopą po kamieniach. Dalej droga meandruje między pagórkami i wzdłuż trasy rowerowej (chwilami naprawdę stromej) w dół do maciupkiej miejscowości Ropki. Tam nocujemy w gospodarstwie, które sprawia wręcz idylliczne wrażenia. Kamienno-drewniany dom, dobre jedzenie, konie, perliczki, piękne krajobrazy dookoła, zainteresowani lokalną historią rodzice i dzieci, które wydają się mieć tutaj dzieciństwo jak w Bullerbyn.

Ropki są naprawdę malutkie

Ropki – Hańczowa – Kozie Żebro – Rotunda – Zdynia

Po obfitym śniadanku żegnamy gościnnych gospodarzy i wzdłuż szosy podążamy za szlakiem do Hańczowej. Tamtejszą zabytkową cerkiew oglądamy z zewnątrz (akurat trwa nabożeństwo). Cerkiew służy parafii prawosławnej.

Malownicze okolice Hańczowej

Cerkiew w Hańczowej

Tutaj żegnamy Olę, która musi już wracać do domu. Reszta grupy idzie dalej. Na naszej drodze kolejny nietypowy most, tym razem na rzece Ropie.

Potem czeka nas jeszcze wiele przepraw przez meandrujące i rozgałęzione strumyki, na szczęście dostatecznie płytkie, by można pokonywać je w miarę suchą stopą. Nasz szlak ma tu tendencję do kluczenia i zanikania na rozwidleniach ścieżki. Podążanie nim sprawia trochę kłopotów - lawirując między krzakami w jego poszukiwaniu na koniec lądujemy na pastwisku z bykiem. Na szczęście ten uprzejmie nie zwraca na nas uwagi. Przebywszy te trudności idziemy wzdłuż szosy, potem drapiemy się na Kozie Żebro (847 m n.p.m.). Po ostrym podejściu i równie ostrym zejściu odpoczywamy chwilę w studenckiej bazie namiotowej i wspinamy się – już mniej męcząco – na Rotundę (774 m n.p.m.), gdzie znajduje się jeden z cmentarzy wojskowych z czasów I wojny światowej. Niedawno odbudowano na wzór oryginalnych dwie z trzech drewnianych wież pośrodku cmentarnego kręgu. Ostatnia, na razie tylko w formie szkieletu dawnej konstrukcji, też pewnie tego doczeka. Miejsce to – podobnie jak inne cmentarze wojskowe w Beskidzie Niskim – ma swoją szczególną atmosferę.

Cmentarz wojskowy na Rotundzie

Łagodne zejście sprowadza nas do miejscowości Ług i dalej, wzdłuż szosy, ale poza szlakiem, do Zdyni. Tym razem ośrodek wypoczynkowy, w którym nocujemy, silnie kojarzy się z wczasami FWP, tak że na pewno nie możemy narzekać na brak różnorodności kwater.

Zdynia -Wołowiec – Bartne

Rano wracamy szosą na szlak, który - kolejna ciekawoska - każe nam skręcić na ogrodzone pastuchem elektrycznym pastwisko. Nasza grupką krowy nie są  zainteresowane, jednak podążający w tą samą stronę turysta ma pewne trudności ze swoim psem. Na szczęście Ania, która niejedne wakacje spędziła u rodziny na wsi, potrafiła odwrócić uwagę bydełka tak, że udało się przeprowadzić psa bez konfliktów. Jak się dowiadujemy,właściciel znalazł go kilka dni wcześniej na górze Huzary i, jako że od dawna już chciał mieć czworonoga, wziął go sobie. Na cześć góry nazwał go Huzarem i właśnie przyzwyczajał do wędrownego spędzania wakacji.

Podejście na Popowe Wierchy (685 m n.p.m.) jest strome, lecz raczej krótkie, potem łagodnie złazimy ku wiosce Krzywa (należy zboczyć ze szlaku niecałe 2 km). Jest tam do obejrzenia drewniana cerkiew, poza tym okolica słynie podobno z kamieniarzy - przykłady ich dzieł można zresztą obejrzeć na miejscowym cmentarzu.

Cerkiew w Krzywej

Dzieła krzywskich kamieniarzy

Wracamy na szlak i przeprawiamy się przez rzeczkę. Mostku nie ma, więc należy znaleźć sobie wygodne miejsce do przeprawy po kamieniach. Idziemy teraz płaską, lesistą dolinką między górami.

Dobrze jest przedrzeć się przez strumień, nie mocząc butów.

Ścieżka biegnie wzdłuż rzeczki, czasem ją przecinając. Jest przy tym tak błotnista i kałużasta, że temu odcinkowi drogi nadajemy imię Wodnika Szuwarka. Dalej dajemy się zwieść asfaltowej drodze, która wyprowadza nas głęboko w las i daleko od ostatniego oznaczenia szlaku. Na szczęście obfitość jeżyn na poboczu rekompensuje ten niepotrzebnie przebyty odcinek.

Wróciwszy na właściwą ścieżkę, już bez przeszkód i dość łatwą trasą przybywamy do Wołowca - tu atrakcją jest zabytkowa cerkiew, niestety w porze naszej wizyty zamknięta na głucho. Oglądając ją, wspominałyśmy historię o Janie i Mareszce (patrz Nasze legendy).  Wkrótce natykamy się na szyld zapraszający na naleśniki – nie opieramy się pokusie i zbaczamy ku gościnnej chatce na obiad, bo naleśniki to danie, o którym w górach marzymy najczęściej.

Potem jeszcze czeka nas kawałek drogi do bacówki Bartne przez łąki, lasy i wreszcie samą wieś Bartne.  Po drodze mija nas typowy w Beskidzie Niskim sklep spożywczy na kółkach. W końcu docieramy do niedużego budynku bacówki. Nie oferuje on luksusów, ale ma przyjazny, turystyczny klimat.

Sklep spożywczy z Beskidu Niskiego

Bartne – Magura – Folusz/Krempna

Na dobry początek dnia wracamy do wsi Bartne obejrzeć zabytkową cerkiew. Jest przepiękna, niestety zwiedzać można ją dopiero od 10.00, a to dla nas za późno. Musimy się kontentować widokiem z zewnątrz.Następnie wracamy do schroniska i wyruszamy w stronę Krempnej.

Cerkiew w Bartnem i położony obok cmentarz

Pogoda, dotychczas bardzo dla nas łaskawa, popsuła się. Leje. Płaska droga z bacówki Bartne do przełęczy Majdan rozmięka i zamienia się już nie w błoto, ale w moczary. Skaczemy po wystających z wody kępach traw, a że szlak, jak to się często zdarza, oznaczony jest beznadziejnie, czasem krążymy po tych moczarach w kółko.  Podejście na Magurę Wątkowską (842 m. n.p.m.) jest zbyt strome, by mogła tam stać woda, za to trzeba uważać, żeby po błocie nie ześlizgiwać się z powrotem. Moim osobistym zyskiem z tej części wyprawy jest widok salamandry, dostojnie kroczącej pod górę. Po dobrnięciu na Magurę przemoczone do suchej nitki reanimujemy się w wiacie turystycznej i podejmujemy zdroworozsądkową decyzję: zamiast brnąć naprzód, schodzimy zielonym szlakiem do miejscowości Folusz. Towarzyszy nam ścieżka przyrodnicza. Droga od pewnego miejsca jest asfaltowana i płynie nią szeroki strumień. Z Folusza udaje się nam złapać jeszcze autobus do Jasła (odjeżdżający około 15.00 i chyba ostatni tego dnia - nie jeździ ich tutaj zbyt wiele). Tam rozdzielamy się – mnie sprawy rodzinne wzywają już do domu, toteż zostaję w Jaśle, by nazajutrz rano odjechać na północ; Ania i Joanna docierają do Krempnej, gdzie spędzą jeszcze jeden słoneczny dzień. Ciąg dalszy wyprawy nastąpi - za rok.

Na zakończenie - beskidzkie  krzyże przydrożne